Elke dag begint ermee, een bordje vers fruit waarop geheid zo’n gele rakker ligt. Ook bij je avondeten krijg je regelmatig bananenpuree maar die is gemaakt van een andere soort die smaakt naar Irish, zoals ze hier zeggen. Het duurt even voordat ik door heb dat ze met ‘Irish’ aardappels bedoelen die ooit door de Ieren naar Oeganda zijn gebracht. De banaan is goedkoop, voedzaam en groeit snel. Die eigenschappen maken het gewas razend populair hier.

Maar liefst 31 bananensoorten zijn er in Oeganda. We zien een deel ervan tijdens een wandeling door de eindeloze bananenplantages in de community van Bigodi. We leren hoe je gin van bananen maakt en ook een lokaal gebrouwen bananenbiertje is niet te versmaden. De vrouwen van de community halen raffia draden uit de stengels van de bananenplant en vlechten er manden van. Ook worden de bladeren gebruikt als verpakkingsmateriaal, om vis in te stomen en om daken op huizen te leggen voor degenen die geen geld hebben voor golfplaten. Met de vochtige schors van de banaan kun je tenslotte snel je vuurtje doven. Wat kan er eigenlijk niet met een banaan?

Onderweg passeren we op de smalle zandwegen dan ook soms met moeite de hoog opgeladen ‘banana bikes’. Ouderwetse degelijke stalen rossen waar vaak wel 5 grote bananentrossen opgebonden zijn. Iedere tros bevat minstens 100 bananen. Met dat gewicht kom je dus echt de heuvel niet meer fietsend op. Banaan is trouwens niet het enige dat op de fiets of de boda boda, een lichte motor, wordt vervoerd. We zien opgerolde golfplaten, een compleet bed, een matras, kozijnen en melkbussen voorbij komen. En een eindeloze hoeveelheid gele jerrycans met water. Wat mogen we ons in Nederland toch gelukkig prijzen met overal drinkbaar water uit de kraan. Je krijgt een diep respect voor al het gesjouw dat deze mensen doen. Kinderen vanaf een jaar of 4 lopen naar school, vaak kilometers langs de weg. Vrouwen lopen met de oogst van de dag op hun hoofd naar de markt en met hun boodschappen weer terug naar huis. Mannen duwen de zwaarbeladen fietsen over de heuvels. Het werk op het land en aan de weg gebeurt met pikhouweel en schoffel. Het is dan ook niet raar dat de porties eten hier groot zijn en de borden altijd leeg gaan.

De rode stoffige landwegen voeren ons van de bananenplantages in het zuiden naar de uitgestrekte thee- en suikerrietplantages verder in het noorden. En langs honderden vrolijk zwaaiende kinderhandjes. We zijn makkelijk herkenbaar als buitenlanders. Iedereen die in een auto rijdt is buitenlander, wegwerker of chauffeur van een truck die de gewassen op de verzamelpunten ophaalt. Niemand rijdt een auto hier op het platteland. Oegandezen zelf lopen, fietsen of rijden een boda boda. Met de verlengde zadels en een extra kussentje op de tank kun je daar best met een heel gezin op. Vader voorop, 2 kinderen in het midden en moeder achterop. Soms dan ook nog met een bananentros erbij. En dan op een kwaliteit weg die Moses, onze gids, niet voor niets een gratis ‘African massage’ noemt.

Net zoals het even duurde voor ik doorhad wat Irish betekende moet ik ook proefondervindelijk ontdekken dat ‘African tea’ geen lekker gekruide thee is, maar een overblijfsel uit de Britse koloniale tijd; een kopje half thee, half warme melk. Ik vraag Moses waarom ze deze Engelse manier van thee drinken nu eigenlijk African tea noemen. Hij kaatst terecht de vraag terug waarom wij in ons volkslied nog steeds de koning van Spanje eren terwijl we inmiddels een sterker land zijn dan Spanje. Waarom schrijven we niet een nieuw volkslied? Ja, goede vraag….

In Bigodi leren we niet alleen dat er 31 bananensoorten zijn maar ook bezoeken we de lokale natuurgenezer. Vader en zijn negentienjarige zoon, die in zijn voetsporen treedt zitten te midden van allerlei kruiden, bladeren en wortels van planten. Gekleed in een bruin gewaad vol met ingesleten gaten. Het is gemaakt van boomschors dat net zolang met een houten hamer is plat geslagen dat het zo soepel wordt als stof. Verrassend eerlijk begint vader met het noemen van de ziektes die hij niet kan genezen, zoals bijvoorbeeld kanker, Ebola en aids. Maar voor bijna alle andere ziektes heeft hij wel een drankje of compres van bladeren. Zo behandelt hij onder andere slangenbeten, malaria en griep. Hij heeft een schier onuitputtelijke assortiment, of je nu betere sex wil (1 drankje werkt een hele maand), van je hoest af wil of van je buren, het kan allemaal. Voor dat laatste begraaf je stiekem een stukje schedel van een chimpansee samen met een bepaalde wortel voor de voordeur van de buurman waarmee je in onmin leeft en als die er op stapt zal hij binnenkort willen verhuizen. Ik durf niet te vragen wat er gebeurt als die buurman dat tegelijkertijd ook bij jouw voordeur doet. Wat echt mooi is om te zien is dat bijna alles te genezen is met pure grondstoffen uit de natuur. Er komt niks chemisch aan te pas.

We genieten van de community walks, Oeganda heeft zoveel meer te bieden dan alleen de nationale parken met indrukwekkende dieren en natuur. Een kijkje nemen in het lokale leven blijft toch altijd boeiend. Poolbiljart spelen met Moses en Selli, een lokale bak koffie drinken met een oude mevrouw die zelf koffie verbouwt, een kletsje maken met het schoolhoofd, de legendes over de demonen van het kratermeer horen, samen met David de kruidentuin van onze lodge ‘Dave the Cave’ bewonderen, de heilige grot bezoeken en ingewijd worden in alle oude rituelen. Ik voel me rijk.

.