Gewoon een vraag stellen is er niet bij in Oeganda. Er gebeurt niks zonder elkaar eerst uitgebreid te begroeten. Dat begint met een gewoon ‘How are you?’ maar daarna worden achtereenvolgens handen geschud en namen en geboorteplaatsen uitgewisseld. Als buitenlander word je vervolgens uitgebreid welkom geheten in het land en wordt er nieuwsgierig naar een korte samenvatting van ons reisschema gevraagd. Het feit dat we 3 weken in Oeganda blijven wordt beantwoord met een tevreden: ‘Iiiiiiiiiiii….’, een soort zacht gilletje van verbazing of tevredenheid. Bij dit alles wordt je getrakteerd op een stralende glimlach van hagelwitte tanden. Na dit ritueel zijn we klaar om een kopje thee te bestellen, een ticket bij een museum te kopen of…  Je bent al weer bijna vergeten wat het ook al weer was waarvoor je kwam, voordat je in dit gesprek verzeild raakte.

Op onze eerste avond maken we dit ritueel zelfs op grote schaal mee als we een indrukwekkende dansvoorstelling van de, over de hele wereld optredende, Ndere Troup bijwonen. Het start met een spectaculaire opkomst in het open lucht auditorium, waarbij zeker 15 muzikanten een diepe, tot in al je vezels doordringende, Afrikaanse beat laten horen. Het opzwepende ritme slaan ze op grote trommels die op hun hoofd liggen terwijl ze lopen. Wat een evenwichtskunstenaars! Daar omheen komen de 40 andere dansers en danseressen op, die samen de verschillende clans van Oeganda vertegenwoordigen door hun traditionele dansen te laten zien. De gastheer die de show aan elkaar praat begint uiteraard eerst met een begroeting. Hij laat alle gasten zich aan elkaar voorstellen. Alle landen van de aanwezige toeristen komen aan bod, waarbij er wetenswaardigheden en geintjes worden uitgewisseld. Zo vinden ze ons Europeanen maar erg gestresst en adviseren ze ons om te lopen als een Afrikaan. Dat is een zeer relaxed tempo wat je uren vol kunt houden en waarbij ook de ‘sitting facilities’ van de dames veel mooier uitkomen dan bij onze snelle strakke stappen. Daarna komen alle Oegandese gasten aan bod. In de vele lokale talen die het land rijk is worden allerlei begroetingen gedeeld. Ook hier zijn de goedmoedige geintjes niet van de lucht. Het was ons al opgevallen dat Oegandezen een beetje slordige Engelse uitspraak hebben, maar dat wordt helemaal kraakhelder als de gastheer de Oegandezen vraagt om achtereenvolgens de woorden ‘heart, hut, had en hurt’ te laten uitspreken. Het klinkt 4 keer exact hetzelfde. Ze moeten er zelf nog het hardste om lachen. OK, we zijn een half uur verder, maar het is mooi om te zien hoe er door dit ritueel opeens een samenhorige groep ontstaat die samen lol heeft en geniet van een wervelende dansshow. 

 Als ik dan denk aan hoe ik in Nederland soms zakelijke e-mails krijg waar nog niet eens mijn naam boven staat. Of mensen die zonder goedemorgen te zeggen of een hand te geven gewoon meteen ter zake komen. Het zou hier ondenkbaar zijn, de business zou aan je neus voorbij gaan. 

In de hoofdstad Kampala bezoeken we het paleis van de koning van Buganda. Nee, dit is geen spelfout, Oeganda heeft nog steeds 4 ceremoniële koninkrijken met ieder een eigen koning, naast haar president. Die koningen heeft het land sinds mensenheugenis, maar ten tijde van het regime van president Obote en Idi Amin zijn ze afgeschaft om de macht meer te centraliseren bij deze dictators. Later werden de koninkrijken weer in ere hersteld. Je merkt dat de mensen meer van hun koning houden dan van hun president. Kampala ligt dus in het koninkrijk Buganda, men spreekt er Luganda en uiteindelijk is het onderdeel van het land Uganda. De koning woont overigens niet meer in het paleis omdat er op deze plek zoveel bloed gevloeid is ten tijde van Idi Amin, die van het paleis een militaire basis maakte. In de onmenselijke martelkamers was geen ontsnapping mogelijk. De overvolle cellen kwamen uit in een waterbak die onder stroom werd gezet. In de halfdonkere gangen grijpt de geschiedenis je bij de keel. Op deze kleine oppervlakte kwamen meer dan 20.000 mensen om. Wanhopige, willekeurig opgepakte ‘rebellen’ zetten hier hun vingerafdrukken op de muren in de hoop dat ze na hun dood ooit nog geïdentificeerd zouden kunnen worden. 

Ook bezoeken we de tombes waar de vier laatste koningen van Buganda begraven werden. Mooie ronde rieten huizen (dit kun je echt geen hutjes meer noemen) waarin ze hun laatste rustplaats kregen. De 84 (!) vrouwen van de laatste koning (of de nakomelingen van hen) wonen in de hutjes om de tombes heen om hem te eren, ook na zijn dood. Je zou verwachten dat je hier als toerist in de rij moet staan voor een kassa, maar die is er niet eens. We krijgen gewoon een rondleiding met zijn tweeën en worden door een aantal van de 84 vrouwen persoonlijk hartelijk welkom geheten.

Als er een ding bijblijft als eerste indruk is het de vriendelijkheid van de mensen. Bijzonder hoe dat behouden is gebleven ondanks de roerige geschiedenis van het land. Het moet diepgeworteld in de genen zitten.