De grote gok

‘Excellent spot!’, complimenteert Javier Erwin als die van schrik een halve meter opzij springt terwijl een oranje slang tussen zijn rubberlaarzen door kronkelt. Gewapend met zaklampen maken we een nachtwandeling in het Amazone woud. In het donker op zoek naar alles wat we eigenlijk niet willen tegenkomen. Javier lokt enthousiast met een stokje een 10 centimeter grote tarantula uit zijn schuilplaats, terwijl de vleermuizen geschrokken om onze oren suizen. Bij terugkomst in de lodge schuiven we onze laarzen in elkaar om te voorkomen dat we de volgende ochtend ongenode gasten hebben. We wachten onder het genot van een biertje tot het water het weer doet en spoelen dan een warme, vochtige maar overweldigende eerste dag in de Amazone van ons af en duiken onder onze klamboe in bed.

De reis hier naar toe voelde al zo bijzonder. Na de vlucht van Quito naar Coca, met spectaculaire uitzichten op de Andes en de Amazone, stappen we in een smalle lange motorboot en varen we in 2,5 uur zo’n 100 kilometer over de Rio Nappa. Over deze rivier is ooit Ecuador door de Spanjaarden ontdekt en nu varen wij hier. Hij ontspringt in de Andes bij de grootste vulkaan van het land, de Cotopaxi, en loopt door tot ver in Peru. We laveren om alle zandbanken, eilandjes en boomstronken heen. Daarna lopen we een kwartier over land om dan over te stappen in een kleine kano en peddelend komen we via smalle kreken bij de lagoon waar de Sani Lodge ligt. Onze kano glijdt stil door het zwarte water en de eerste aanblik is fenominaal. De zon strijkt over de puntdaken van palmbladeren. Onze houten huisjes liggen verscholen in de overweldigende groene natuur. Ik kan me geen vredigere plek bedenken. Het is volkomen stil op de meest vreemde vogelgeluiden na. Bladeren zo groot als ik ze nog nooit gezien heb, kolibries, toekans, knalblauwe vlinders, schildpadden die liggen te zonnen, felgekleurde bloemen en libellen. Sofia, de huisvogel verwelkomt ons nieuwsgierig net als de manager die ons met een snack en een fruitcocktail met rum opwacht op de steiger. Dit voelt als het paradijs.

Onze gids Javier is opgegroeid in de Sani gemeenschap, een groep van circa 40 Amazone Indianen families, die hier leven en deze lodge zelfstandig runnen. Van de opbrengst laten ze jongeren uit de gemeenschap studeren. Javier is een van hen. Hij heeft naast zijn kennis van de natuur in dit gebied, ook biologie gestudeerd in Amerika. Als een Sani jongere na zijn of haar studie terug komt in de gemeenschap wordt er een passende baan gecreëerd. Zo is Javier een van de belangrijkste gidsen in de lodge, anderen komen terug als arts of docent. De lodge is voor deze Indianen de manier om zichzelf, geheel zonder overheidssteun, te ontwikkelen. Het ontstaan van de lodge is een grote gok geweest. De Sani’s sloten een deal met de oliemaatschappij die hier olie wilde exploiteren; het bedrijf mocht 6 maanden op hun land naar olie zoeken, mits ze de bouw van de lodge financierde. Wat de Sani’s er niet bij vertelden dat iemand een oom had die bij de oliemaatschappij werkte en die redelijk zicht had op hoe de olie in de aardlagen zat. Volgens hem zat er geen olie op Sani land. De maatschappij zocht zes maanden en vond niks en...de lodge was klaar. Later bleek dat er precies in de bodem van de prachtige lagoon van de Sani lodge olie zit, maar daar werd destijds niet gezocht omdat op die plek tegelijkertijd de bouw van de lodge plaats vond. Mazzel in het kwadraat en gelukkig is dit prachtige stuk land zo bewaard gebleven.

De volgende ochtend staan we om 5 uur op en zitten we, samen met Javier, Engelsman Jeremy en zijn Amerikaanse vriendin Kate, nog in het donker aan het ontbijt. Vogels kijken doe je vroeg. We klimmen een 60 meter hoge toren op. Zo bereiken we een platform dat tussen de takken van een enorme Ceibo boom is gebouwd. Voor het Sani volk is dit een heilige boom, omdat hij door zijn hoogte de aarde met de hemel verbindt. We kijken over alle boomtoppen heen, zo ver als je blik gaat zie je groene jungle. Wow! Je begrijpt meteen waarom het Amazone woud een van de belangrijkste zuurstofleveranciers van de aarde is. Het is zo immens groot. Ik voel me nietig. Javier leert ons allerlei vogels spotten, zeker twee uur turen we door verrekijkers naar de meest magnifiek gekleurde vogels. Meer dan 600 soorten hebben ze hier. Als we terug peddelen steekt boven ons hoofd in het groene bladerdek een groep van wel 50 kleine Doodshoofdaapjes de kreek over. Ze verraden zichzelf door het geritsel van de bladeren.

Tijdens onze hikes zien we wandelende palmbomen, exploderende bloemen en horen een paddestoel zingen. Javier kennis van de natuur is onuitputtelijk en hij laat ons van de ene verbazing in de andere vallen. Zo wijst hij ons op een boomstam een grote mot aan die overgenomen is door een paddestoel. Hij is nog half mot en al half paddestoel. Zodra een insect op deze paddestoel gaat zitten, dringt de paddestoel in het ‘brein’ van het insect en neemt het over. Zo zorgt hij er eerst voor dat het insect niet meer kan vliegen en verdwaasd naar de grond gaat, daarna laat hij hem 1 a 2 meter in een boom klimmen en dan neemt hij alles over en wordt het insect langzamerhand verzwolgen door de paddestoel. Op deze manier verspreidt de paddenstoel zich. Bizar verhaal, het lijkt wel of we midden in een natuurdocumentaire zijn beland. Het is leuk om dit in zo’n klein groepje te beleven, Jeremy en Kate zijn net als wij natuurliefhebbers en gelukkig ook niet te flauw. Twee wiskundigen met humor en als Kate ook nog prachtig blijkt te kunnen zingen kan het niet meer stuk.

Later op de dag tijdens een 3 uur durende hike doet het regenwoud zijn naam eer aan. We halen de poncho’s uit de rugzak, Javier noemt ze gekscherend onze ‘best friends’. We worden ondanks dat toch tot op de laatste draad van onze onderbroek kletsnat, maar het geeft niets. Het is fantastisch om in de stromende regen door de jungle te struinen, te balanceren over natte boomstammen, knaloranje boomwortels te zien tussen de glibberige bruine blubber, de lianen opzij te duwen en de aardse geuren op te snuiven. We verbazen ons over bomen die op stelten lijken te staan, bomen die een raketvorm hebben en bomen die kaarsrecht de hemel inschieten. Wat een machtige wereld om te ontdekken!

Javier neemt ons ook mee naar de Sani gemeenschap. We bekijken de plantages, kauwen vers zoethout, drinken chicha (gefermenteerde drank uit de yuca plant) en krijgen een lokale lunch voorgeschoteld: in palmbladeren bereide vis, gepofte zaden die eruit zien als kippenhersenen, gebakken banaan en voor de liefhebbers een saté van wormen. Alles smaakt prima, alleen de insecten laten we aan ons voorbij gaan. Daarna doen we een wedstrijdje blaaspijp schieten met pijlen van hout met een bolletje katoen als staart. Hiermee werd vroeger gejaagd, de pijlen waren dan in gif gedoopt. Wij houden het bij het neerschieten van een banaan. Een argeloos passerende kip kan zichzelf nog net het vege lijf redden. Daarna varen we met de boot naar een huis van een van de families. Een open vuur, de watervoorziening is gewoon opgevangen regenwater, een baby in een hangmat. Simpel levend bij de dag, alles met elkaar delend, ze kennen geen jaloezie, want iedereen heeft hetzelfde. Met de Sani lodge als belangrijk gemeenschappelijk bezit. Hoe zal het hier over 20 jaar zijn?

Nog een laatste keer dobberen we op de lagoon. Wat zullen we het geluid van de vogel die klinkt als een waterdruppel missen. We kunnen hier alleen maar fluisteren. Zo mooi, zo stil...